Jak postępować po zabiegu usunięcia zęba mądrości?
Jak wspomniałem wcześniej, z powodu utrudnionego dostępu oraz sąsiedztwa dużych naczyń i nerwów, ekstrakcja zęba mądrości to zazwyczaj rozległy i silnie traumatyczny zabieg. Dlatego też niezmiernie ważne jest, aby po takiej operacji stosować się do zaleceń lekarza, co przyspieszy gojenie i rekonwalescencję pacjenta oraz uchroni przed ewentualnymi powikłaniami.
Na początku mojej drogi zawodowej, a było to bardzo dawno temu (lata 80.), zebrałem najważniejszych 10 zaleceń pozabiegowych, nazywając je „Chirurgicznym Dekalogiem ToMKa”. Było to „odrobienie” pracy domowej na prośbę mojej ówczesnej Szefowej z Akademii Medycznej w Łodzi – ś.p. prof. Wiesławy Partyki. Praca domowa zaliczona na piątkę, więc pozwólcie, że zacytuję w całości ten „Dekalog”, który mimo upływu wielu lat jest wciąż aktualny i sprawdza się u każdego pacjenta po zabiegu chirurgicznym.
„Chirurgiczny Dekalog ToMKa”
- Staraj się zachować „zimną krew” – najbardziej pomaga okład z lodu na policzek.
- Nie płucz ust w pierwszych godzinach po zabiegu.
- Ćwicz silną wolę – przez pierwsze 2 godziny nie jedz, później unikaj gorących potraw.
- Zrezygnuj z papierosów i alkoholu – najlepiej na zawsze.
- Odpoczywaj – jeśli już podejmujesz wysiłek, to tylko intelektualny.
- Nie stosuj środków przeciwbólowych zawierających kwas acetylosalicylowy (aspiryna).
- Sen to zdrowie – pamiętaj jednak, aby śpiąc, nie nagrzewać policzka, po którego stronie był zabieg.
- Jeśli krwawienie przedłuża się do kilku godzin, zgłoś się do lekarza.
- Jeśli odczuwasz dolegliwości bólowe 2–3 dni po zabiegu, odwiedź swojego stomatologa – na pewno pomoże.
- Nie licz na to, że nici same się rozpuszczą, po 7–10 dniach zgłoś się na zdjęcie szwów.
Rozwijając poszczególne punkty „Dekalogu”, warto dodać, że okłady z lodu stosujemy tylko w dniu zabiegu. Okłady te m.in. zmniejszają dolegliwości bólowe i sprawiają, że następnego dnia pacjent jest mniej obrzęknięty. Następnego dnia należy już z nich zrezygnować, ponieważ zimno będzie spowalniało proces gojenia.
Kiedy mija znieczulenie, niezbędne jest posiłkowanie się lekami przeciwbólowymi, które są ogólnie dostępne (bez recepty), ale sposób ich stosowania powinien być skonsultowany z lekarzem po zabiegu. Nie wolno używać aspiryny lub leków na bazie kwasu acetylosalicylowego, które mogą spowodować niepożądane krwawienie.
Warto wspomnieć, że pacjent po zabiegu powinien bardzo starannie dbać o codzienną higienę jamy ustnej. Szczotkowanie powinno być równie częste jak przed zabiegiem, ale – uwaga! – z ominięciem miejsca operowanego. Dobrze jest wspomóc higienę jamy ustnej płukaniem, najlepiej płynem na bazie chlorheksydyny (Uwaga, nie powinno się używać płynów na bazie alkoholu). Po usunięciu górnych zębów mądrości, które są bardzo blisko zatoki szczękowej, istnieje ryzyko połączenia światła zatoki szczękowej z jamą ustną. Aby tego uniknąć i zapobiec zapaleniu zatoki szczękowej, należy nawet na okres 3–4 tygodni zrezygnować z intensywnych ćwiczeń. Z tego samego powodu należy unikać kichania, ponieważ odruch ten generuje wysokie ciśnienie w zatokach szczękowych i może doprowadzić do otwarcia zatoki i w rezultacie do jej zapalenia. Po usunięciu górnych zębów mądrości nie zaleca się również lotu samolotem, ze względu na dużą różnicę ciśnienia i ryzyko powikłania.
Oczywiście zabieg zabiegowi nierówny. Każdy pacjent regeneruje swoje siły inaczej i proces gojenia przebiega w różnym czasie – zależy to również w dużej mierze od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, stosowanej diety, istniejących chorób metabolicznych i nałogów (papierosy, alkohol).
Ale zwyczajowo, na pytanie pacjenta, Panie Doktorze, jak długo będzie się goiło, odpowiadam zazwyczaj: tydzień z życiorysu! I ten czas rzeczywiście trzeba przyjąć jako niezbędny do rehabilitacji, wygojenia i tzw. „dojścia do siebie”. Są pacjenci, którzy w siódmym dniu po zabiegu przychodzą na zdjęcie szwów i nie odczuwają żadnego dyskomfortu związanego z ekstrakcją. Ale zdarza się również, że proces gojenia przedłuża się do dwóch tygodni. Jest to sprawa osobniczo zmienna i zależy od rozległości samego zabiegu (np. liczba usuniętych zębów) oraz stosowania się do wszystkich zaleceń, których ten odcinek dotyczył.
dr n. med. Tomasz Maria Kercz