Zębiniak to zwapniona miazga występująca głównie w komorze zębów trzonowych i dolnych siekaczach. Może osiągać różne rozmiary – od mikroskopijnej cząsteczki, która nie powoduje żadnych objawów, po większe zwapnienie, wypełniające znaczną część komory. Jeśli zębiniak jest niewielki i nie wywołuje u pacjenta żadnych przykrych dolegliwości, zalecana jest tylko jego systematyczna obserwacja. Zmiany o większych rozmiarach trzeba jednak usuwać.
Zębiniak, określany również w specjalistycznej literaturze mianem kamienia miazgowego, to zwyrodnienie miazgi zębowej w postaci zwapnionych cząsteczek soli mineralnych. Zębiniaki występują najczęściej w miazdze zębów trzonowych oraz siekaczy dolnych, czasem także w mlecznych trzonowcach i zębach zatrzymanych. Osiągać mogą różne rozmiary – począwszy od mikroskopijnych drobinek, poprzez zębiniaki większych rozmiarów aż po duże kamienie, mogące wypełniać znaczną część komory zęba.
Zębiniak – przyczyny
Przyczyny rozwoju zębiniaków mogą być rozmaite. Przeprowadzone badania i obserwacje dowiodły, że powstają one:
- Na skutek przewlekłych stanów zapalnych miazgi.
- W wyniku przebytych urazów mechanicznych zębów.
- Po rozległym, zaawansowanym leczeniu zachowawczym zęba.
- W miejscach ognisk martwiczych miazgi.
- W przebiegu niektórych chorób wrodzonych, takich jak genetycznie uwarunkowana dysplazja zębiny, odontodysplazja, czyli zatrzymania rozwoju miazgi, szkliwa i zębiny, a także dziedziczna osteodystrofia Albrighta, czyli rzekoma niedoczynność przytarczyc.
Co ciekawe, zarówno liczba, jak i rozmiar zębiniaków wzrastają wraz z wiekiem – przypuszcza się więc, że ich rozwój może mieć również związek z zachodzącymi w organizmie człowieka naturalnymi procesami starzenia.
Zębiniak – objawy
Zębiniak zazwyczaj rozwija się bezobjawowo – niewielkie zmiany diagnozowane są przypadkowo, przy okazji zdjęć RTG wykonywanych np. na potrzeby leczenia protetycznego albo endodontycznego. Nie powodują one żadnych dolegliwości, a miazga reaguje prawidłowo np. na bodźce termiczne.
Niektóre zębiniaki mają jednak tendencję do powiększania się – mogą wówczas uciskać na naczynia krwionośne i nerwy, co powoduje u pacjenta ból. W pierwszej chwili może się wydawać, że jest to ból spowodowany zapaleniem miazgi lub neuralgią nerwu trójdzielnego, ale badanie RTG wykazuje w obrębie miazgi zwapnioną strukturę, niekiedy pokaźnych rozmiarów, wypełniającą całą lub prawie całą komorę zęba.
Jakie są rodzaje zębiniaków?
W pracach naukowych wyodrębnia się kilka rodzajów zębiniaków, w zależności od ich umiejscowienia, struktury anatomicznej oraz rozmiaru. Z punktu widzenia pacjenta klasyfikacje te nie mają jednak większego znaczenia – są istotne tylko dla lekarza dentysty.
I tak ze względu na umiejscowienie zmiany wyróżnia się:
- Zębiniaki luźno leżące – w całości znajdujące się w miazdze, nieprzylegające do ścian komory.
- Zębiniaki przyścienne – fragmentarycznie przylegające do ściany komory zębowej, częściowo związane z zębiną.
Jeśli chodzi o budowę anatomiczną klasyfikacja obejmuje:
- Zębiniaki rzekome – składające się ze zwapniałych komórek, ukształtowane w podstawowym stopniu.
- Zębiniaki prawdziwe – dobrze ukształtowane, pod względem struktury podobne do zębiny (mogą nawet przez nie przebiegać kanaliki zębinowe).
Pod względem rozmiaru zmiany wyróżnia się:
- Zębiniaki rozproszone – zazwyczaj występujące w kanałach korzeniowych, niewykrywane podczas badania RTG, a w trakcie badania histopatologicznego.
- Zębiniaki zbite – są na tyle duże, że lekarz widzi je na wykonanym u pacjenta zdjęciu RTG, najczęściej zlokalizowane w komorze zęba.
Zębiniak – kiedy trzeba go leczyć?
Jeśli zębiniak jest niewielki, nie powoduje u pacjenta żadnych dolegliwości, nie ma potrzeby podejmowania leczenia – zmianę tylko się obserwuje. Jeżeli jednak zębiniak się powiększa, uciska na naczynia krwionośne i nerwy powodując ból, konieczne jest wdrożenie leczenia endodontycznego, czyli usunięcie miazgi i opracowanie kanałów korzeniowych. Należy mieć świadomość, że zębiniak utrudnia leczenie, czasami blokuje dostęp do kanałów i zwiększa ryzyko złamania narzędzia. Dzięki rozwojowi nowoczesnych technik i metod leczenia, skutecznie usuwanie zębiniaków jest jednak możliwe.
Pacjentów z bólem zęba zapraszamy do naszej Vinci Clinic w Łodzi. Zapewniamy krótkie terminy oczekiwania na wizytę, pełną diagnostykę oraz specjalistyczne leczenie próchnicy, stanów zapalnych miazgi, zmian okołowierzchołkowych i innych dolegliwości objawiających się bólem. Umów się na wizytę w dogodnym terminie – https://vinciclinic.pl/kontakt