Próchnica zębów to jedno z najczęściej występujących schorzeń jamy ustnej, które dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Brak odpowiedniej higieny, niezdrowa dieta oraz unikanie wizyt u dentysty to tylko kilka z przyczyn, które przyczyniają się do jej rozwoju. Jak objawia się próchnica i w jaki sposób można ją leczyć? Na czym polega profilaktyka próchnicy? Podpowiadamy!
We współczesnym świecie coraz częściej podkreśla się, że nie może być mowy o zdrowiu ogólnym organizmu bez zdrowia jamy ustnej. Niestety, dotyczące tego statystyki są w naszym kraju bardzo niepokojące – według badań, z próchnicą boryka się 98% dorosłych Polaków, zaś w grupie 6-9 lat próchnicę ma 88% dzieci.
Warto pamiętać, że próchnica jest chorobą zębów, która wpływa nie tylko na estetykę uśmiechu – liczne badania i obserwacje dowiodły, że nieleczona, bagatelizowana próchnica ma związek m.in. z chorobami serca, nerek, a nawet niektórymi nowotworami. Dlatego o zdrowie zębów trzeba dbać bez żadnych wymówek!
Czym jest próchnica zębów?
Próchnica zębów to choroba, który prowadzi do demineralizacji i destrukcji tkanek zębów – szkliwa, zębiny, a w zaawansowanych stadiach również miazgi. Choć niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę, próchnica jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie, głównie Streptococcus mutans. Otóż drobnoustroje te żywią się cukrem znajdującym się w nieusuniętych z jamy ustnej resztkach pokarmowych. Efektem ich metabolizmu są natomiast kwasy niszczące twarde tkanki zęba. Próchnica rozwija się stopniowo – zaczyna się od niewielkich zmian na powierzchni szkliwa, które – nieleczone – pogłębiają się i mogą prowadzić do powstania bolesnych ubytków.
Rodzaje próchnicy
Próchnica może przybierać różne formy, które klasyfikuje się zarówno na podstawie jej przebiegu, jak i obrazu klinicznego.
Ze względu na przebieg wyróżnią się próchnicę ostrą, przewlekłą i zatrzymaną.
- Próchnica ostra
Jest to szybko postępujący proces, który prowadzi do znacznej utraty tkanek zęba w krótkim czasie. Zwykle dotyczy osób młodych, u których struktura anatomiczna zębów sprzyja szybkiemu rozprzestrzenianiu się zmian próchnicowych.
- Próchnica przewlekła
Rozwija się powoli i stopniowo, jest często obserwowana u osób dorosłych. Zmiany są mniej bolesne, ale mogą prowadzić do zaawansowanych ubytków.
- Próchnica zatrzymana
To proces próchnicowy, który uległ zatrzymaniu na wczesnym etapie rozwoju. Często występuje u starszych pacjentów, gdzie zmiany próchnicowe zostały zahamowane, ale nie usunięte.
Ze względu na obraz kliniczny wyróżnia się m.in. próchnicę wtórną (występuje wokół wcześniej wypełnionych ubytków, rozwijając się na styku wypełnienia i zęba), próchnicę ukrytą (zmiany próchnicowe są ukryte pod powierzchnią szkliwa i często trudne do wykrycia podczas rutynowego badania stomatologicznego), próchnicę kwitnącą (bardzo agresywna postać próchnicy, charakteryzująca się szybkim rozwojem licznych ubytków, często obserwowana u dzieci) oraz próchnicę butelkową (specyficzna forma próchnicy u małych dzieci, związana z długotrwałym karmieniem butelką).
Brak higieny, nieprawidłowa dieta, unikanie dentysty – najczęstsze przyczyny próchnicy
Przyczyn próchnicy jest wiele, a do najważniejszych należą brak odpowiedniej higieny jamy ustnej, niezdrowa dieta oraz unikanie regularnych wizyt u dentysty.
- Brak odpowiedniej higieny jamy ustnej
Nieprawidłowa, nieregularna higiena jamy ustnej prowadzi do gromadzenia się płytki nazębnej, która jest miejscem bytowania próchnicotwórczych bakterii.
- Niezdrowa dieta
Częste spożywanie pokarmów bogatych w cukry proste – np. słodyczy, ciast, słodkich gazowanych napojów – sprzyja rozwojowi próchnicy. Cukrem żywią się bowiem wspomniane już bakterie, a w wyniku metabolizmu drobnoustrojów powstają kwasy, które niszczą szkliwo i umożliwiają bakteriom wnikanie w głębsze tkanki zębów.
- Unikanie regularnych wizyt u dentysty
Regularne kontrole u stomatologa pozwalają na szybkie wykrycie i leczenie próchnicy. A nie ma żadnych wątpliwości, że próchnicę wykrytą we wczesnym stadium rozwoju można leczyć o wiele mniej inwazyjnie.
Jakie są objawy próchnicy?
Objawy próchnicy różnią się w zależności od stadium zaawansowania choroby. Początkowe objawy mogą obejmować np. charakterystyczne białe plamy na powierzchni szkliwa, które są oznaką jego demineralizacji. Na tym etapie zazwyczaj brak jest dolegliwości bólowych.
W miarę postępu choroby mogą pojawić się ciemniejsze przebarwienia na zębach, nadwrażliwość, a przede wszystkim ból, który nasila się wraz z postępem choroby i wnikaniem bakterii w coraz głębsze tkanki zębów. W zaawansowanych przypadkach może dojść do powstania ropnia zębowego lub zapalenia miazgi, co wymaga pilnej interwencji stomatologicznej i bardziej skomplikowanego leczenia.
Leczenie próchnicy – na czym polega?
Współczesna stomatologia oferuje wiele metod leczenia próchnicy zębów, które zależą od jej zaawansowania. W zdecydowanej większości przypadków konieczne jest mechaniczne usunięcie zmienionych tkanek zęba i wypełnienie ubytku, np. materiałem kompozytowym.
W przypadku bardziej zaawansowanej choroby próchnicowej, która dotarła do miazgi zęba, przeprowadza się leczenie kanałowe, czyli usunięcie zakażonej miazgi, oczyszczenie kanałów korzeniowych i ich szczelne wypełnienie. W najcięższych przypadkach, kiedy nie ma możliwości uratowania choćby części tkanek zęba, konieczne jest jego całkowite usunięcie, czyli tzw. ekstrakcja.
Czy próchnicy można zapobiegać?
Zapobieganie próchnicy jest oczywiście możliwe i opiera się na kilku kluczowych zasadach. Bardzo ważna jest przede wszystkim prawidłowa codzienna higiena jamy ustnej. Szczotkowanie zębów przynajmniej dwa razy dziennie pastą z fluorem, oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych (przy pomocy nici dentystycznej lub szczoteczki międzyzębowej) oraz stosowanie płynów do płukania jamy ustnej pomaga usunąć z powierzchni zębów oraz błon śluzowych resztki jedzenia i bakterie. Aby zapobiec próchnicy trzeba też pamiętać o prawidłowej diecie. Ograniczenie spożycia cukrów prostych oraz wprowadzenie do diety produktów bogatych w wapń i fosfor sprzyja zdrowiu zębów.
Przynajmniej raz na pół roku warto udać się na przegląd stomatologiczny – próchnicę wykrytą we wczesnym stadium można leczyć o wiele krócej i mniej inwazyjnie. Ważne jest także profesjonalne oczyszczanie zębów, czyli tzw. higienizacja. Składa się na nią skaling (usuwanie kamienia nazębnego), piaskowanie, polerowanie i fluoryzacja zębów.
Zdrowe zęby to inwestycja w zdrowie na całe życie. Warto dbać o nie codziennie, aby uniknąć bolesnych problemów związanych z próchnicą. Regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym, właściwa higiena i zdrowa dieta to podstawy, które pomogą utrzymać piękny i zdrowy uśmiech przez długie lata – zapraszamy do Vinci Clinic w Łodzi, gdzie oferujemy skuteczne, nowoczesne i bezbolesne metody leczenia próchnicy, zarówno u dzieci, jak i dorosłych! Skontaktuj się z nami i umów się na wizytę!