Nadwrażliwość zębów to powszechna, ale niestety wciąż dość często lekceważona dolegliwość, która objawia się ostrym, przeszywającym bólem wywoływanym przez kontakt z zimnem, ciepłem, kwasami lub cukrami. Może ona znacznie obniżyć jakość życia, wpływając na codzienną dietę, nawyki higieniczne i komfort psychiczny pacjenta. Sprawdzamy, jakie są przyczyny, objawy oraz współczesne metody leczenia nadwrażliwości.
Nadwrażliwość zębów to problem wymagający kompleksowego podejścia diagnostyczno-terapeutycznego. Według różnych badań, w skali globalnej dotyczy on 10-30% dorosłej populacji, choć coraz częściej nadwrażliwość – będącą np. skutkiem zbyt mocnego szczotkowania zębów lub nieprawidłowej diety – diagnozuje się u dzieci i młodzieży.
Z obserwacji naukowych wynika, że nadwrażliwość najczęściej występuje w obszarze szyjek zębów, gdzie warstwa szkliwa jest najcieńsza, a zębina najbardziej narażona na uszkodzenia. Nadwrażliwość może występować jako schorzenie samoistne, jednak częściej jest związana z chorobami przyzębia, erozją szkliwa lub uszkodzeniami mechanicznymi.
Nadwrażliwość zębów. Co to za schorzenie?
Nadwrażliwość zębów (inaczej nadwrażliwość zębiny) to stan, w którym odsłonięta zębina reaguje silnym bólem na bodźce zewnętrzne. Zębina składa się z mikroskopijnych kanalików, przez które do miazgi przenikają bodźce cieplne, chemiczne lub mechaniczne, powodując podrażnienie nerwów. W prawidłowych warunkach kanaliki zębinowe są chronione przez szkliwo i cement korzeniowy, lecz w wyniku np. starcia szkliwa, cofania się dziąseł czy erozji kwasowej, ulegają odsłonięciu.
Proces ten wywołuje zmiany ciśnienia płynu w kanalikach zębinowych, co przekłada się na impulsy nerwowe odczuwane jako ból. W efekcie pacjent może doświadczać nie tylko fizycznego dyskomfortu, ale także psychologicznych konsekwencji wynikających z ograniczeń dietetycznych oraz lęku przed bólem podczas higieny jamy ustnej.
Najczęstsze przyczyny nadwrażliwości zębów
Nadwrażliwość zębów jest wynikiem złożonego procesu zależnego od czynników wewnętrznych (np. skłonności genetyczne) oraz zewnętrznych.
- Zbyt intensywne szczotkowanie i nieprawidłowa technika
Zbyt mocne szczotkowanie zębów lub stosowanie szczoteczki o twardym włosiu może prowadzić do uszkodzenia szkliwa, a w dłuższej perspektywie – do obnażenia zębiny w obszarze szyjek zębowych. Szczególnie narażone na to są osoby stosujące szczotkowanie poziome oraz stosujące pasty wybielające, które mogą ścierać szkliwo.
- Kwasowa erozja szkliwa
Dieta bogata w produkty kwaśne – takie jak napoje gazowane, cytrusy oraz soki cytrusowe, dodatki z octem – prowadzi do kwasowej erozji szkliwa, czyli osłabienia jego struktury, co w dłuższym czasie może skutkować trwałym uszkodzeniem i narażeniem zębiny na bodźce zewnętrzne.
- Bruksizm (zgrzytanie zębami)
Zgrzytanie zębami, zwłaszcza podczas snu, prowadzi do mechanicznego ścierania szkliwa oraz nadmiernego nacisku na tkanki zęba, co może powodować mikrourazy, a w konsekwencji – odsłonięcie zębiny.
- Recesja dziąseł
Cofanie się dziąseł, charakterystyczne dla chorób przyzębia, skutkuje odsłonięciem korzeni zębów. Są one wówczas bardziej podatne na działanie czynników drażniących, co sprzyja nadwrażliwości.
- Czynniki genetyczne
Struktura szkliwa i odporność na czynniki zewnętrzne są zależne od predyspozycji genetycznych. Nadwrażliwe zęby częściej diagnozowane są np. u osób z uwarunkowanym genetycznie cieńszym szkliwem.
- Zabiegi stomatologiczne
Przejściową nadwrażliwość zębów mogą powodować także niektóre zabiegi stomatologiczne, np. skaling albo wybielanie.
Jak objawia się nadwrażliwość zębów?
Objawy nadwrażliwości zębów są bardzo charakterystyczne, jednak mogą być mylone z innymi dolegliwościami, takimi jak ból wynikający z próchnicy. Charakterystyczny dla nadwrażliwości ból jest ostry, krótkotrwały, występujący jako natychmiastowa reakcja na bodziec, który znika po jego ustaniu. Najczęstsze objawy to:
- reakcja na zimno i ciepło – kontakt z zimnym napojem lub gorącym posiłkiem wywołuje natychmiastowy ból zęba,
- wrażliwość na kwaśne i słodkie produkty – kwaśne owoce, napoje gazowane, czekolada i słodkie produkty mogą wywołać ból w odsłoniętej zębinie,
- ból podczas szczotkowania zębów – czyszczenie obszaru szyjek zębów może powodować dyskomfort lub ból, co skutkuje niepełną higieną jamy ustnej.
U niektórych pacjentów nadwrażliwość zębów jest odczuwania również przy kontakcie z zimnym powietrzem, np. podczas oddychania przez usta w niskiej temperaturze.
Nadwrażliwość zębiny – domowe sposoby i leczenie u dentysty
Skuteczne leczenie nadwrażliwości zębów powinno być dostosowane do przyczyn i stopnia nasilenia dolegliwości. Wśród metod terapii wyróżnia się działania profilaktyczne, domowe sposoby łagodzenia bólu oraz zabiegi specjalistyczne, które pozwalają na długotrwałe rozwiązanie problemu.
Domowe sposoby łagodzenia nadwrażliwości obejmują przede wszystkim przestrzeganie zaleceń higienicznych. Specjalistyczne pasty do zębów na nadwrażliwość zawierają związki potasu, fluoru oraz argininy, które blokują kanaliki zębinowe, zmniejszając przepływ bodźców do miazgi zęba. Zaleca się wybór past z niskim poziomem abrazyjności (RDA), aby uniknąć dodatkowego ścierania szkliwa. Stosowanie szczoteczki do zębów o miękkim włosiu minimalizuje ryzyko dalszego uszkodzenia szkliwa i odsłonięcia zębiny. Z kolei płyny do płukania jamy ustnej zawierające fluor wspierają procesy remineralizacji szkliwa, tworząc dodatkową barierę ochronną. Ważna jest także prawidłowa technika szczotkowania zębów, która nie spowoduje uszkodzeń szkliwa i nie pogłębi recesji dziąseł.
Leczenie nadwrażliwości zębów w gabinecie stomatologicznym zależy m.in. od stopnia zaawansowania problemu. Przy dolegliwościach o umiarkowanym natężeniu wykonywane są m.in. zabiegi fluoryzacji, czyli aplikacja preparatów fluorkowych na powierzchnię zębów. Żele i lakiery zawierające tę substancję w wyższym stężeniu wzmacniają szkliwo i wspierają procesy remineralizacji – fluor uszczelnia kanaliki zębinowe, redukując przepływ bodźców bólowych do miazgi.
Jednym z najnowszych osiągnięć w leczeniu nadwrażliwości jest laseroterapia – zastosowanie lasera w zamykaniu kanalików zębinowych pozwala na szybką i bezinwazyjną redukcję nadwrażliwości. Zabieg ten zapewnia długotrwałe efekty, jest bezpieczny i komfortowy dla pacjenta.
W przypadku ubytków w szkliwie stomatolog może zaproponować wypełnienia, które odbudują strukturę zęba i zabezpieczą zębinę przed bodźcami zewnętrznymi. Z kolei przy zaawansowanej recesji dziąseł chirurgiczne przeszczepy tkanek pozwalają na przywrócenie prawidłowego pokrycia szyjek zębowych, chroniąc je przed bodźcami zewnętrznymi.
Nadwrażliwość zębów to problem o złożonej etiologii, który wymaga podejścia interdyscyplinarnego, obejmującego profilaktykę, diagnostykę i terapię stomatologiczną. Dzięki stosowaniu odpowiedniej pasty na nadwrażliwość oraz odpowiedniej technice mycia zębów można skutecznie zmniejszyć jej objawy. Warto również regularnie odwiedzać stomatologa, aby szybko diagnozować i leczyć ewentualne zmiany prowadzące do nadwrażliwości.
Jeśli zauważasz u siebie objawy nadwrażliwości zębów, nie czekaj i umów się na konsultacje w Vinci Clinic w Łodzi! Przeprowadzimy u Ciebie kompleksową diagnostykę oraz dobierzemy dopasowane do Twoich potrzeb metody leczenia. Zapraszamy!